خالق بیت کوین ساتوشی ناکاموتو رازآلودترین میلیاردر تاریخ

چه کسی بیت کوین را ساخت و الان کجاست؟ این سوالی است که ذهن میلیون‌ها سرمایه‌گذار و علاقه‌مند به کریپتو را به خود مشغول کرده است. ساتوشی ناکاموتو نه تنها به خاطر خلق اولین ارز دیجیتال جهان، بلکه به خاطر ثروت خالق بیت کوین که دست‌نخورده باقی مانده، به یک افسانه تبدیل شده است. با انتشار مستند خالق بیت کوین hbo دوباره تنور حدس و گمان‌ها داغ شده است. در این مقاله قصد داریم تمام قطعات پازل را کنار هم بگذاریم: از بررسی اینکه ساتوشی ناکاموتو چند بیت کوین دارد تا آخرین پیام‌های او و هویت‌های احتمالی که در سایه قرار دارند.

پرونده کامل ساتوشی ناکاموتو Satoshi Nakamoto

دنیای ارزهای دیجیتال با نام یک اسطوره گره خورده است؛ نامی که بیش از ۱۵ سال است تیتر یک اخبار مالی جهان است اما هیچ‌کس چهره واقعی او را ندیده است. در این مقاله به بررسی کامل هویت، ثروت و رازهای خالق بیت کوین می‌پردازیم.

هویت خالق بیت کوین: ساتوشی ناکاموتو کیست؟

هویت خالق بیت کوین شاید بزرگ‌ترین راز قرن بیست و یکم باشد. ساتوشی ناکاموتو نام مستعار فرد یا گروهی ناشناس است که در سال ۲۰۰۸ وایت‌پیپر (Whitepaper) بیت کوین را منتشر کرد و در سال ۲۰۰۹ اولین نرم‌افزار آن را راه‌اندازی نمود.

تا به امروز عکس خالق بیت کوین به‌طور واقعی منتشر نشده است و تمام تصاویر موجود در اینترنت یا نمادین هستند و یا متعلق به افرادی است که به اشتباه ساتوشی نامیده شده‌اند. ساتوشی تا سال ۲۰۱۰ در توسعه پروژه فعال بود اما ناگهان ناپدید شد. آخرین پیام ساتوشی ناکاموتو در دسامبر ۲۰۱۰ در یک انجمن آنلاین ثبت شد که در آن به مسائل فنی اشاره داشت، اما در ایمیل‌های خصوصی‌تری در سال ۲۰۱۱ به همکارانش گفت: «من به سراغ کارهای دیگری رفته‌ام.» و پس از آن دیگر خبری از او نشد.

چرا ساتوشی ناکاموتو بیت کوین را خلق کرد؟

انگیزه اصلی خالق بیت کوین برای راه‌اندازی این سیستم، چیزی فراتر از یک سرگرمی برنامه‌نویسی بود؛ بیت کوین پاسخی مستقیم به بحران مالی بزرگ سال ۲۰۰۸ بود.

۱. اعتراض به سیستم بانکداری فاسد: در سال ۲۰۰۸، بانک‌های بزرگ جهان به دلیل مدیریت غلط ورشکست شدند و دولت‌ها با چاپ پول از جیب مردم، آن‌ها را نجات دادند (Bailout). ساتوشی معتقد بود که اعتماد به بانک‌ها و واسطه‌ها همیشه منجر به سوءاستفاده می‌شود. او در وایت‌پیپر بیت کوین نوشت: «مشکل اصلی ارزهای رایج، اعتمادی است که برای کارکردن نیاز دارند. باید به بانک مرکزی اعتماد کرد که ارزش پول را پایین نیاورد، اما تاریخ پر از عهدشکنی‌های آن‌هاست.»

۲. حذف واسطه‌ها (تمرکززدایی): هدف ساتوشی ایجاد یک سیستم «همتا به همتا» (Peer-to-Peer) بود که در آن مردم بتوانند بدون نیاز به اجازه بانک یا دولت، ارزش را مستقیماً به یکدیگر منتقل کنند. او می‌خواست کنترل پول را از دست قدرتمندان خارج کرده و به خود مردم برگرداند.

نقش ساتوشی ناکاموتو در بیت کوین چه بود؟

ساتوشی تنها یک ایده‌پرداز نبود؛ او معمار و سازنده اصلی این سیستم بود. نقش‌های کلیدی او عبارتند از:

1. حل مشکل «دوبار خرج کردن» (Double Spending): پیش از ساتوشی، تلاش‌ها برای ایجاد پول دیجیتال شکست می‌خورد زیرا نمی‌توانستند تضمین کنند که یک واحد پول دیجیتال همزمان دو بار خرج نشود. ساتوشی ناکاموتو با اختراع شاهکاری به نام «بلاکچین» و مکانیسم «اثبات کار» (Proof of Work)، این مشکل ریاضی را برای همیشه حل کرد.
2. نویسنده وایت‌پیپر: او سند فنی بیت کوین را نوشت که نقشه راه این ارز دیجیتال است.
3. اولین ماینر و کدنویس: او نسخه اولیه نرم‌افزار را کدنویسی کرد و اولین بلاک (جنسیس بلاک) را استخراج نمود.
4. رهبری جامعه اولیه: ساتوشی تا اواخر سال ۲۰۱۰ در انجمن‌ها فعال بود، باگ‌های شبکه را رفع می‌کرد، به سوالات پاسخ می‌داد و توسعه‌دهندگان دیگر را راهنمایی می‌کرد تا زمانی که مطمئن شد شبکه می‌تواند بدون او به حیاتش ادامه دهد.

ساتوشی ناکاموتو اهل کجا است؟

پاسخ به این سوال هم مانند هویت او، یک راز بزرگ است و دو جنبه دارد: ادعای خودش و شواهد موجود.

بسیاری معتقدند که نام خالق بیت کوین (ساتوشی ناکاموتو Satoshi Nakamoto) یک اسم ژاپنی است که می‌تواند به معنای «خرد» یا «اصالت» باشد، اما انگلیسی سلیس و زمان‌بندی پیام‌های او نشان می‌دهد که او احتمالا ساکن غرب بوده است.

۱. ادعای خود ساتوشی (ژاپن): ساتوشی ناکاموتو در پروفایل خود در بنیاد «P2P Foundation» صراحتاً اعلام کرده بود که مردی ساکن ژاپن است. همچنین نام «ساتوشی ناکاموتو» کاملاً ژاپنی است (ساتوشی به معنای خرد/تفکر روشن، ناکا به معنای درون/رابطه، و موتو به معنای اصل/بنیاد).

۲. شواهد و تحلیل کارشناسان (انگلیس یا آمریکا): تقریباً تمام محققان و کارشناسان معتقدند که ادعای ژاپنی بودن او دروغ و برای رد گم کردن بوده است. دلایل آن‌ها عبارتند از:

• زبان و نگارش: ساتوشی به زبان انگلیسی بسیار مسلط بود و مثل یک بومی (Native) می‌نوشت. مهم‌تر اینکه او از نگارش بریتانیایی (British English) استفاده می‌کرد (مثلاً کلمه color را به صورت colour یا optimize را به صورت optimise می‌نوشت) و از اصطلاحات عامیانه انگلیسی (مثل Bloody hard) استفاده می‌کرد که یک فرد ژاپنی معمولاً از آن‌ها استفاده نمی‌کند.
• تحلیل زمانی (Time Zone): با بررسی ساعات فعالیت او در انجمن‌ها و ارسال ایمیل‌ها، مشخص شد که او تقریباً هیچ‌وقت بین ساعت ۵ تا ۱۱ صبح به وقت گرینویچ فعالیتی نداشته (زمان خواب). اگر او در ژاپن زندگی می‌کرد، این ساعات برابر با ۲ بعدازظهر تا ۸ شب می‌شد که بسیار غیرمنطقی است. الگوی خواب او دقیقاً با کسانی که در آمریکای شمالی (شرق آمریکا)، آمریکای مرکزی یا بخش‌هایی از آمریکای جنوبی زندگی می‌کنند، مطابقت دارد.

به احتمال بسیار زیاد، ساتوشی ناکاموتو اهل کشورهای انگلیسی‌زبان غربی (مانند آمریکا، انگلستان یا کانادا) بوده است که تظاهر به ژاپنی بودن می‌کرده است.

هویت های احتمالی ساتوشی ناکاموتو

در طول سال‌ها افراد زیادی به عنوان ساتوشی خالق بیت کوین معرفی شده‌اند. برخی از مهم‌ترین گزینه‌ها عبارتند از:

1. کریگ رایت (Craig Wright): این دانشمند کامپیوتر استرالیایی سال‌ها ادعا می‌کرد که ساتوشی است. اما در دادگاهی که در سال ۲۰۲۴ برگزار شد، قاضی حکم داد که او خالق بیت کوین نیست و اسناد ارائه‌شده توسط او جعلی هستند. او به دروغگویی به دادگاه متهم شد.
2. پیتر تاد (Peter Todd): در سال ۲۰۲۴، مستند خالق بیت کوین hbo نام پیتر تاد را به عنوان گزینه اصلی مطرح کرد. تاد این ادعا را رد کرد و تاکنون مدرک قطعی برای آن ارائه نشده است.
3. ایلان ماسک: جاستین سان و برخی کارمندان سابق اسپیس‌ایکس شایعه کردند که ایلان ماسک همان ساتوشی است، اما ماسک شخصاً این موضوع را تکذیب کرد.
4. وینسنت ون ولکر: هنرمند و ریاضیدانی که از سال ۲۰۱۸ شایعه ساتوشی بودن او به دلیل ارتباطاتش با متخصصان بلاکچین مطرح شد.
5. هال فینی و نیک سابو: از دیگر گزینه‌های قدیمی و جدی که همواره نامشان در کنار نام ساتوشی مطرح بوده است.

ثروت خالق بیت کوین

یکی از جذاب‌ترین بخش‌های این ماجرا، ثروت خالق بیت کوین است. بر اساس تحلیل‌های بلاکچین، تخمین زده می‌شود که ساتوشی در سال‌های ابتدایی شروع شبکه، تعداد زیادی کوین استخراج کرده است.

اما سوال اصلی اینجاست: ساتوشی ناکاموتو چند بیت کوین دارد؟ تحقیقات نشان می‌دهد که او مالک حدود ۱.۱ میلیون واحد بیت کوین است. این حجم از دارایی دست‌نخورده باقی مانده است. اگر بخواهیم بدانیم خالق بیت کوین چقدر بیت کوین دارد و ارزش آن چقدر است، باید قیمت روز بیت کوین را در ۱.۱ میلیون ضرب کنیم که او را به یکی از ثروتمندترین افراد جهان تبدیل می‌کند.

این سرمایه خالق بیت کوین اگر روزی وارد بازار شود، می‌تواند شوک بزرگی به قیمت‌ها وارد کند، اما تا امروز حتی یک ساتوشی از آن جابه‌جا نشده است.

چه کسانی مالک ۹۰ درصد بیت کوین‌ها هستند؟

این سوال معمولاً به توزیع ثروت در شبکه اشاره دارد. در دنیای کریپتو به دارندگان بزرگ بیت کوین، «نهنگ» (Whale) گفته می‌شود. آمارها نشان می‌دهد که درصد کمی از آدرس‌های کیف پول (حدود ۲ تا ۴ درصد)، مالک بخش عمده‌ای از بیت کوین‌های در گردش هستند. این مالکان بزرگ شامل موارد زیر می‌شوند:

• ساتوشی ناکاموتو: (با حدود ۱.۱ میلیون بیت کوین).
• صرافی‌های بزرگ: (مانند بایننس و کوین‌بیس که دارایی میلیون‌ها کاربر را در کیف پول‌های سرد خود نگهداری می‌کنند).
• شرکت‌های سرمایه‌گذاری: (مانند MicroStrategy و BlackRock).
• دولت‌ها: (مانند دولت آمریکا یا چین که بیت کوین‌های مجرمانه را توقیف کرده‌اند). بنابراین، ۹۰ درصد بیت کوین‌ها در اختیار یک فرد نیست، بلکه بین نهنگ‌ها، موسسات مالی و صرافی‌ها تقسیم شده است.

چرا ساتوشی ناکاموتو هویت خود را فاش نکرد؟

دلایل پنهان ماندن هویت خالق بیت کوین یکی از هوشمندانه‌ترین تصمیمات در تاریخ تکنولوژی محسوب می‌شود. اگر ساتوشی خود را معرفی می‌کرد، احتمالاً سرنوشت بیت کوین و خود او به کلی تغییر می‌کرد.

۱. تمرکززدایی واقعی (حذف نقطه شکست)

مهم‌ترین دلیل فنی پنهان ماندن ساتوشی، حفظ ماهیت «غیرمتمرکز» بیت کوین بود. اگر خالق بیت کوین شناخته می‌شد، او به عنوان رهبر یا رئیس شبکه تلقی می‌شد. این موضوع باعث می‌شد که بیت کوین دارای یک «نقطه شکست مرکزی» (Central Point of Failure) باشد. با ناپدید شدن او، بیت کوین دیگر رئیسی ندارد و هیچ دولتی نمی‌تواند با دستگیری یا فشار آوردن به یک نفر، کل شبکه را متوقف کند. نبودن ساتوشی باعث شد بیت کوین واقعاً متعلق به مردم باشد.

۲. امنیت جانی و جلوگیری از سرقت

همانطور که گفته شد، ثروت خالق بیت کوین حدود ۱.۱ میلیون بیت کوین است که ارزشی معادل ده‌ها میلیارد دلار دارد. اگر هویت واقعی او فاش می‌شد، او و خانواده‌اش فوراً به هدف شماره یک باندهای تبهکار، آدم‌ربایان و سارقان تبدیل می‌شدند. ناشناس ماندن، تنها راه او برای خرج کردن (احتمالی) یا حتی فقط نگهداری این ثروت بدون به خطر انداختن جانش بود.

۳. مشکلات قانونی و برخورد دولت‌ها

قبل از بیت کوین، پروژه‌هایی مثل «ای-گلد» (e-Gold) یا «لیبرتی ریزرو» سعی کردند پول دیجیتال بسازند، اما چون خالقان مشخصی داشتند، دولت‌ها (به‌ویژه آمریکا) آن‌ها را به جرم پولشویی یا تضعیف ارز ملی دستگیر و پروژه‌ها را تعطیل کردند. ساتوشی با دیدن سرنوشت آن‌ها فهمید که برای زنده ماندن بیت کوین، خالق آن نباید در دسترس قانون‌گذاران باشد.

۴. جلوگیری از کیش شخصیت

ساتوشی نمی‌خواست توجه‌ها به سمت شخصیت او جلب شود. او می‌خواست تمرکز دنیا روی تکنولوژی بلاکچین و پروتکل بیت کوین باشد، نه روی اینکه او چه کسی است، چه می‌خورد یا چه عقایدی دارد. اگر او حضور داشت، هر کلمه یا نظر او می‌توانست بازار را دستکاری کند (مانند اتفاقی که با توییت‌های ایلان ماسک می‌افتد). با حذف خود، او اجازه داد بیت کوین بر اساس ارزش واقعی‌اش رشد کند.

بررسی شایعات دستگیری ساتوشی ناکاموتو

شایعات مربوط به دستگیری ساتوشی ناکاموتو کاملاً بی‌اساس است و خالق بیت‌کوین همچنان ناشناس باقی مانده است؛ اغلب این اخبار ناشی از جنجال‌های رسانه‌ای، کلیک‌بیت‌ها و یا اشتباه گرفتن او با افرادی مانند «کریگ رایت» (که ادعای کذب ساتوشی بودن را داشت) یا دستگیری مدیران سایر پروژه‌های کریپتویی است. هویت واقعی ساتوشی هنوز بزرگترین راز دنیای مالی است و حتی برخی معتقدند او (یا آن‌ها) دیگر در قید حیات نیستند، اما نکته مهم اینجاست که حتی اگر روزی هویت او فاش یا دستگیر شود، به دلیل ماهیت کاملاً غیرمتمرکز بیت‌کوین، هیچ فردی توانایی کنترل یا توقف شبکه را ندارد و بیت‌کوین بدون رهبر به مسیر خود ادامه خواهد داد.

ولت و آدرس کیف پول خالق بیت کوین و پیام مخفی

بسیاری تصور می‌کنند کیف پول ساتوشی ناکاموتو یک آدرس واحد است، اما در واقعیت ولت ساتوشی ناکاموتو مجموعه‌ای از هزاران آدرس کیف پول است که در سال‌های ۲۰۰۹ و ۲۰۱۰ استخراج شده‌اند. مشهورترین آدرس متعلق به او، آدرس «جنسیس بلاک» (اولین بلاک بیت کوین) است.

بسیاری از کاربران برای ادای احترام یا کنجکاوی، مقادیر کمی بیت کوین به آدرس‌ها آن واریز می‌کنند. اما سوال اینجاست که آیا ساتوشی چند بیت کوین دارد که قابل خرج کردن باشد؟ تمام ۱.۱ میلیون بیت کوین در این کیف پول‌ها فریز شده‌اند و کلید خصوصی آن‌ها تنها در اختیار خود اوست.

ساتوشی پیامی تاریخی را در کد اولین بلاک مخفی کرد: “The Times 03/Jan/2009 Chancellor on brink of second bailout for banks” (روزنامه تایمز ۳ ژانویه ۲۰۰۹: صدر اعظم در آستانه دومین کمک مالی به بانک‌ها). این پیام نشان می‌داد که انگیزه اصلی ساتوشی از خلق بیت کوین، اعتراض به سیستم بانکداری فاسد و تورم‌زا بوده است.

آخرین پیام و توییتر ساتوشی ناکاموتو

ساتوشی در دسامبر ۲۰۱۰ ناپدید شد. آخرین پیام ساتوشی ناکاموتو در یک انجمن فنی (Bitcointalk) ثبت شد که در آن نوشت: «کارهای بیشتری برای انجام دادن روی داس (DoS) وجود دارد.» و پس از آن در ایمیلی خصوصی به همکارانش گفت که به سراغ پروژه‌های دیگری رفته است.

در مورد توییتر ساتوشی ناکاموتو باید گفت که او هرگز حساب توییتری رسمی نداشته است (زیرا در زمان فعالیت او توییتر به این شکل مرسوم نبود). با این حال، حساب‌هایی با نام کاربری Satoshi در شبکه اجتماعی X (توییتر سابق) وجود دارند که اغلب یا توسط طرفداران اداره می‌شوند یا مربوط به ادعاهای افرادی مانند کریگ رایت هستند و هیچ‌کدام ارتباط واقعی با خالق اصلی بیت کوین ندارند.

عکس و مجسمه ساتوشی ناکاموتو

همان‌طور که گفتیم، هویت ساتوشی ناکاموتو مشخص نیست و بنابراین تصویر دقیق و واقعی هم از او در دسترس نیست. در تمام جستجوهای اینترنتی برای عکس ساتوشی ناکاموتو، با تصاویری روبرو می‌شویم که چهره‌ای نامعلوم دارند و یا با لوگوی بیت کوین ترکیب شده‌اند. بااین‌حال، جهان ارزهای دیجیتال برای ادای احترام به خالق بیت کوین، تندیس‌هایی را در نقاط مختلف دنیا بنا کرده است که در ادامه نگاهی به آن‌ها می‌اندازیم:

۱. مجسمه ساتوشی ناکاموتو در ال‌زونته (السالوادور)

این مجسمه که اوایل سال ۲۰۲۵ رونمایی شد، یکی از نمادهای اصلی منطقه معروف به «ساحل بیت‌ کوین» (Bitcoin Beach) است. این منطقه جامعه‌ای است که بیت‌ کوین را در تمام معاملات روزمره خود به کار می‌گیرد و عملاً با استاندارد بیت کوین زندگی می‌کند.

۲. مجسمه ساتوشی ناکاموتو در توکیو (ژاپن)

این یادبود در منطقه شیبویای شهر توکیو قرار دارد و با یک نقاشی دیواری بزرگ از بیت‌ کوین همراه شده است. با توجه به اینکه ساتوشی ادعا کرده بود ژاپنی است، این مجسمه به‌عنوان یک رویداد فرهنگی بسیار مهم در جامعه ارزهای دیجیتال تلقی می‌شود.

۳. مجسمه ساتوشی ناکاموتو در لوگانو (سوئیس)

این اثر هنری در جریان “فروم پلن B” در اکتبر ۲۰۲۴ رونمایی شد. طراحی این مجسمه ساتوشی ناکاموتو بسیار منحصربه‌فرد و حالت «ناپدیدشونده» دارد که به زیبایی هرچه تمام‌تر، مفهوم ناشناس بودن و غیب شدن ناگهانی ناکاموتو را به تصویر می‌کشد.

۴. مجسمه در فورنلی (ایتالیا)

شاید عجیب‌ترین مکان برای این تندیس، شهر کوچک فورنلی در ایتالیا باشد. نصب این مجسمه در منطقه‌ای که معمولاً به نوآوری‌های تکنولوژی شناخته نمی‌شود، اشاره‌ای نمادین و عمیق به مفهوم «تمرکززدایی» بیت کوین است؛ به این معنا که بیت کوین در همه‌جا حضور دارد، نه فقط در مراکز بزرگ مالی.

سوالات متداول کاربران

نتیجه گیری از داستان خالق بیت کوین

داستان ساتوشی ناکاموتو فراتر از هویت یک کدنویس نابغه است؛ این روایتِ یک «فداکاری استراتژیک» است. همان‌طور که اشاره شد، خالق بیت کوین این فرصت را داشت که مشهورترین چهره مالی قرن باشد، اما او سایه را برگزید تا روشناییِ تمرکززدایی بر بیت کوین بتابد.

چه او یک فرد باشد، چه گروهی از متخصصان، واقعیت این است که تصمیم او برای ناشناس ماندن، بزرگ‌ترین هدیه به این اکوسیستم بود. امروز، نبودِ رهبر باعث شده است که بیت کوین متعلق به هیچ دولت یا نهادی نباشد و در برابر سانسور مقاوم بماند.

در نهایت، شاید هرگز ندانیم ثروت ساتوشی ناکاموتو چه سرنوشتی پیدا می‌کند یا چهره واقعی او پشت مجسمه ساتوشی ناکاموتو چگونه است، اما میراث او یعنی «آزادی مالی» برای همیشه در تاریخ ثبت شده است. این راز سر‌به‌مهر، جذابیت بیت کوین را دوچندان کرده و ثابت می‌کند که در دنیای دیجیتال، قدرت یک «ایده» بسیار بیشتر از قدرت «هویت» سازنده آن است.