در ایران، نرخ عرضه رسمی بنزین معمولی و آزاد ثابت مانده است؛ به‌طوری‌که هر لیتر بنزین سهمیه‌ای تقریباً ۱۵۰۰ تومان و هر لیتر بنزین آزاد حدود ۳۰۰۰ تومان فروخته می‌شود. با وجود این، فشارهای اقتصادی و کمبود ارزی واردات، گمانه‌زنی‌هایی درباره افزایش قیمت بنزین در ایران مطرح شده است.
برای مقایسه، در کشورهایی چون ترکیه، قیمت هر لیتر بنزین حدود ۱٫۲۹ دلار معادل بیش از نرخ داخلی ایران است. و در عراق نیز قیمت هر لیتر تقریباً ۰٫۶۴ دلار گزارش شده است. این تفاوت‌ها نشان می‌دهد که سیاست‌های یارانه‌ای، سهمیه بندی و ناترازی در هزینه تولید بنزین، در ایران به‌طور چشمگیری با سایر کشورها متفاوت است.
آخرین قیمت بنزین در ایران امروز
قیمت‌های فعلی بنزین (از سال 1401):
- بنزین معمولی: 1,500 تومان (سهمیه 60 لیتر ماهانه)
- بنزین سوپر: 3,500 تومان
- بنزین آزاد: 3,000 تومان
- هر کارت سوخت شخصی ماهانه 60 لیتر سهمیه دارد
- موتورسیکلت‌ها 25 لیتر سهمیه ماهانه دارند
- این قیمت‌ها از اردیبهشت 1401 تاکنون تغییری نداشته‌اند
| ردیف | کاربری | میزان سهمیهٔ بنزین ماهانه | |
| ۱ | سواری شخصی | بنزینی | ۶۰ لیتر |
| دوگانه سوز | ۳۰ لیتر | ||
| ۲ | تاکسی | بنزینی | ۴۰۰ لیتر |
| دوگانه سوز | ۲۰۰ لیتر | ||
| ۳ | موتورسیکلت | بنزینی | ۲۵ لیتر |
| ۴ | وانت کم مصرف | بنزینی | ۲۰۰ لیتر |
| دوگانه سوز | ۶۰ لیتر | ||
| ۵ | وانت پرمصرف | بنزینی | ۳۰۰ لیتر |
| دوگانه سوز | ۱۲۰ لیتر | ||
| ۶ | آمبولانس | بنزینی | ۵۰۰ لیتر |
افزایش قیمت بنزین در ایران
افزایش قیمت بنزین در ایران همواره یکی از مهم‌ترین و حساس‌ترین موضوعات اقتصادی و اجتماعی کشور بوده است. هر بار که بحث اصلاح قیمت یا کاهش یارانه‌های سوخت مطرح می‌شود، تأثیر آن نه‌تنها در هزینه‌های حمل‌ونقل، بلکه در قیمت کالاهای اساسی، خدمات و حتی سطح معیشت خانوارها دیده می‌شود. دلیل اصلی طرح این موضوع معمولاً فشار بر بودجه دولت، رشد مصرف داخلی، قاچاق سوخت به‌دلیل فاصله زیاد قیمت با کشورهای همسایه، و ضرورت سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌های انرژی است. به همین دلیل، هرگونه افزایش قیمت بنزین در ایران نیازمند برنامه‌ریزی دقیق، اطلاع‌رسانی شفاف و در نظر گرفتن تبعات اجتماعی است تا تصمیم‌گیری در این حوزه با کمترین تنش و بیشترین کارایی انجام شود.
با لغو طرح سه نرخی شدن گازوئیل، برخی گمانه‌ها در خصوص احتمال اجرای طرح مشابه در خصوص قیمت بنزین در آینده نزدیک رنگ باخت.
اخیرا اخبار مختلفی درباره قیمت بنزین منتشر شده است. از طرفی، مجلس اعلام کرده بود که قیمت بنزین در بودجه سال آینده تصویب شده و افزایشی نیست. از طرفی گفته شده بود که در بودجه 1404 ارزی برای واردات بنزین اختصاص نداده شده است.
محمد بهرامی، نایب رئیس کمیسیون انرژی مجلس شورای اسلامی، اعلام کرد بحث گران شدن بنزین به یک دغدغه برای مردم تبدیل شده است. اما اطمینان خاطر می‌دهیم که در بودجه سال آینده خبری از گران شدن بنزین نیست و البته امیدواریم در زمینه اصلاح الگوی مصرف سوخت فرهنگ سازی لازم انجام شود تا بخشی از ناترازی را بتوانیم جبران کنیم.
کیفیت بنزین ایران
کیفیت بنزین در ایران موضوعی است که همواره محل بحث میان کارشناسان، مسئولان و مردم بوده است. به‌طور کلی، کیفیت بنزین ایران بسته به پالایشگاه، نوع افزودنی‌ها و نحوه توزیع، متغیر است و همیشه یک استاندارد یکنواخت در سراسر کشور ارائه نمی‌شود.
| کشور | استاندارد |
|---|---|
| ایران | یورو 4-5 |
| ترکیه | یورو 6 |
| امارات | یورو 5 |
| عراق | یورو 1-2 |
بنزین تولیدی در ایران عمدتاً بر اساس استانداردهای یورو ۴ و یورو ۵ است، اما چالش‌هایی مانند اکتان پایین، آلاینده‌های بالا و ناسازگاری با خودروهای مدرن گزارش شده است.
- کیفیت بنزین در شهرهای مختلف متفاوت است؛
- در برخی مناطق، بنزین معمولی اکتان پایین‌تری دارد و باعث ناک زدن خودرو می‌شود؛
- میزان سولفور بالا در برخی مناطق همچنان مشاهده شده که می‌تواند بر عملکرد موتور و آلودگی هوا اثر بگذارد.
آلودگی و سلامت: کیفیت پایین بنزین یکی از عوامل اصلی آلودگی هوا در شهرهای بزرگ مانند تهران است. گزارش‌ها نشان می‌دهد که سطوح گوگرد و بنزن بالاتر از استانداردهای جهانی است، که منجر به افزایش بیماری‌های تنفسی می‌شود.
قیمت بنزین در ایران به دلار
قیمت‌ها بر اساس نرخ بازار آزاد (۱ دلار ≈ ۱۱۲,۲۰۰ تومان):
بنزین سهمیه‌ای (یارانه‌ای): حدود ۰.۰۱۳ دلار به ازای هر لیتر (معادل ۱,۵۰۰ تومان).
بنزین آزاد (نیمه‌یارانه‌ای): حدود ۰.۰۲۷ دلار به ازای هر لیتر (معادل ۳,۰۰۰ تومان).
نرخ سوم (غیرسهمیه‌ای): حدود ۰.۰۴۵ دلار به ازای هر لیتر (معادل ۵,۰۰۰ تومان، در صورت اجرا).
قاچاق سوخت در ایران به دلیل اختلاف قیمت سوخت داخلی با کشورهای همسایه و وجود یارانه گسترده، یکی از چالش‌های مهم بازار انرژی است. قاچاق سوخت سالانه حدود 10 تا 20 میلیارد دلار از منابع کشور را هدر می‌دهد.
اختلاف قیمت با کشورهای همسایه: 10 تا 30 برابر
- قاچاق روزانه 10-20 میلیون لیتر
- ضرر سالانه چند میلیارد دلاری
- مصرف سرانه 4 برابر متوسط جهانی
وجود نظام دو‌نرخی برای بنزین، شامل سوخت یارانه‌ای و آزاد، یکی از عوامل اصلی ایجاد رانت، فساد اقتصادی و قاچاق سازمان‌یافته در شبکهٔ توزیع سوخت ایران دانسته می‌شود. اختلاف قابل‌توجه میان قیمت‌های داخلی و خارجی، انگیزهٔ بالایی برای قاچاق سوخت به کشورهای همسایه ایجاد کرده است. این مسئله به‌ویژه در استان‌های مرزی بیشتر مشاهده می‌شود و معمولاً از طریق شبکه‌های سازمان‌یافته و استفاده از سهمیه‌ها و حواله‌های غیرقانونی صورت می‌گیرد.
قيمت بنزين در تركيه
قیمت بنزین در ترکیه نوسان دارد و بسته به شهر و نوع سوخت متفاوت است، اما میانگین قیمت‌ها به شرح زیر است (بر اساس نرخ ارز فعلی حدود ۴۲.۳۳ لیر ترکیه به ازای هر دلار آمریکا) بنزین بدون سرب (Unleaded/A95): حدود ۵۳.۷۱ لیر ترکیه به ازای هر لیتر، معادل حدود ۱.۲۷ دلار آمریکا.
قیمت بنزین در عراق
قیمت بنزین در عراق ثابت و یارانه‌ای است و تغییرات کمی دارد. جزئیات فعلی به شرح زیر است:
بنزین معمولی (اکتان ۹۵): ۸۵۰ دینار عراقی به ازای هر لیتر، معادل حدود ۰.۶۵ دلار آمریکا.
نمودار و تغییرات قیمت بنزین در ایران
تاریخچه قیمت بنزین در ایران
دهه ۱۳۵۰
در سال ۱۳۵۵، هر لیتر بنزین با نرخ ۶ ریال به فروش می‌رسید.
در سال ۱۳۵۶، قیمت بنزین به ۸ ریال افزایش یافت.
در سال ۱۳۵۷، قیمت به ۱۰ ریال رسید.
دهه ۱۳۶۰
در سال ۱۳۵۹، قیمت بنزین به ۳۰ ریال افزایش یافت و این نرخ تا سال ۱۳۶۸ ثابت بود.
در سال ۱۳۶۹، قیمت هر لیتر بنزین به ۵۰ ریال رسید.
در سال ۱۳۷۴، قیمت به ۱۰۰ ریال افزایش یافت.
دهه ۱۳۷۰ و ۱۳۸۰
سال ۱۳۷۵: ۱۳۰ ریال
سال ۱۳۷۶: ۱۶۰ ریال
سال ۱۳۷۷: ۲۰۰ ریال
سال ۱۳۷۸: ۳۵۰ ریال
سال ۱۳۷۹: ۳۸۵ ریال
سال ۱۳۸۰: ۳۸۰ ریال
سال ۱۳۸۱: ۵۰۰ ریال
سال ۱۳۸۲: ۶۵۰ ریال
سال ۱۳۸۳: ۸۰۰ ریال
دهه ۱۳۹۰
سال ۱۳۹۳: ۱۰٬۰۰۰ ریال
سال ۱۳۹۴: بدون تغییر
سال ۱۳۹۸: ۳۰٬۰۰۰ ریال برای نرخ آزاد و ۱۵٬۰۰۰ ریال برای نرخ سهمیه‌ای
آینده قیمت بنزین در ایران
پیش‌بینی «آیندهٔ قیمت بنزین در ایران» با تکیه بر اطلاعات فعلی و روندهای اقتصادی و سیاسی، چنین می‌تواند خلاصه شود:
- مسئله‌ی یارانه‌ها: ایران بنزین را با قیمت بسیار پایین یارانه‌ای عرضه می‌کند؛ اما رئیس‌جمهور ایران آن را «غیرمنطقی» خوانده است.
- کسری تولید و افزایش مصرف: کشور با چرخه‌ای روبرو است که تولید داخلی سوخت پاسخگوی مصرف نیست، و راهکارِ واردات یا کاهش یارانه مطرح شده است.
- خطر اجتماعی و سیاسی: افزایش قیمت بنزین در ایران سابقه نارضایتی عمومی و اعتراض دارد؛ لذا دولت با احتیاط عمل می‌کند.
- فشارهای اقتصادی، تحریم‌ها و شرایط بین‌المللی: این عوامل بر هزینه تولید، واردات و پمپاژ سوخت اثر می‌گذارند.
احتمال بالا: دولت مجبور شود قیمت بنزین را افزایش دهد یا یارانه‌ها را کاهش دهد تا کسری بودجه و قاچاق سوخت را کاهش دهد.
احتمال متوسط: افزایش قیمت محدود، مثلاً در بخش ویژه (برای خودروهای لوکس یا حمل‌ونقل عمومی) صورت گیرد، اما برای بنزین سهمیه‌ای قیمت عمده نکند تا اجتماع را تحریک نشود.
احتمال پایین (اما امکان‌پذیر): قیمت بنزین به شکل قابل‌توجهی آزاد شود — یعنی قیمت واقعی بازار یا نزدیک به آن شود — که البته خطر ناآرامی اجتماعی جدی دارد.
