engage-to-earn عهد به کسب درآمد چیست؟

در حال حاضر مدل‌ های جدیدی برای کسب درآمد از طریق تعامل و مشارکت کاربران پدید آمده‌اند. مفاهیمی نظیر play-to-earn، move-to-earn و learn-to-earn تنها نمونه‌ هایی از این روند تکاملی هستند. اما در سال‌های اخیر، مدلی نوظهور به‌نام «عهد به کسب درآمد» یا Engage-to-Earn، توجه بسیاری از پروژه‌های بلاکچینی و جوامع دیجیتال را به خود جلب کرده است. این مدل، بر پایه مشارکت فعال کاربران در اکوسیستم‌های مختلف و دریافت پاداش‌های مبتنی بر بلاکچین طراحی شده است. با تمرکز بر تعامل و وفاداری، «عهد به کسب درآمد» به عنوان مدلی جامعه‌محور، به دنبال ایجاد پیوندی عمیق‌ تر میان کاربران و پلتفرم‌هاست.

تعریف دقیق عهد به کسب درآمد (Engage-to-Earn)

عهد به کسب درآمد (Engage-to-Earn) یکی از مدل‌ های نوین مشارکت در اقتصاد غیرمتمرکز وب 3 است که با هدف پاداش‌دهی به تعامل کاربران شکل گرفته است. در این مدل، کاربران با انجام فعالیت‌های متنوع و تعاملی در یک اکوسیستم بلاکچینی، توکن یا پاداش دریافت می‌کنند. برخلاف بسیاری از مدل‌های پیشین که تنها به فعالیت‌های مشخصی چون بازی یا حرکت فیزیکی محدود بودند، در مدل Engage-to-Earn مفهوم «تعهد» به‌معنای مشارکت آگاهانه و مستمر در فرآیند رشد و تکامل پروژه است.

واژه «Engage» در اینجا صرفاً به معنای کلیک، لایک یا حضور سطحی نیست، بلکه به‌منزله‌ی ایجاد یک رابطه پایدار، مؤثر و دارای ارزش افزوده با پلتفرم میزبان است. کاربران در این مدل، به نوعی در روند تصمیم‌ سازی‌ها، رأی‌گیری‌ها، پیشنهاد ایده‌ها، تولید محتوا و حتی تست محصولات اولیه دخیل هستند. به‌همین دلیل، واژه‌ی «عهد» در این مفهوم، تأکیدی بر وجود یک قرارداد نانوشته و تعهد متقابل میان کاربر و پروژه دارد.

تفاوت مدل عهد به کسب درآمد با سایر مدل‌های مشارکت

مدل‌ های درآمدزایی تعاملی در دنیای بلاکچین انواع مختلفی دارند که هرکدام از منطق خاصی تبعیت می‌کنند. برای مثال، مدل Play-to-Earn بر پایه انجام بازی‌های بلاکچینی بنا شده است و تنها کاربرانی که در فرآیند گیمینگ شرکت می‌کنند، مشمول پاداش می‌شوند. یا در مدل Move-to-Earn، کاربر در ازای فعالیت بدنی یا تحرک روزانه خود (مثلاً قدم زدن یا دویدن) به درآمد می‌رسد.

اما در مدل Engage-to-Earn یا همان عهد به کسب درآمد، دامنه تعاملات بسیار وسیع‌تر تعریف شده است. هر نوع مشارکت اجتماعی، فعالیت داوطلبانه، حضور در جلسات آنلاین DAO، تعامل با محتوای کاربران دیگر، پیشنهاد اصلاحات در کدهای منبع باز، تولید محتوای متنی یا ویدیویی، ترجمه و حتی تست محصولات اولیه، همگی می‌توانند مبنای دریافت پاداش قرار گیرند.

این انعطاف‌پذیری بالا سبب شده است که مدل عهد به کسب درآمد، از محدودیت‌های عملکردمحور فراتر رود و به یک مدل تعهد‌محور با کاربردهای فراگیر در شبکه‌های اجتماعی، DAOها، انجمن‌های تخصصی و پلتفرم‌های محتوا محور تبدیل شود.

جایگاه عهد به کسب درآمد در ساختار وب 3

با گسترش فناوری‌های مبتنی بر بلاکچین و شکل‌گیری سازمان‌های خودگردان غیرمتمرکز (DAO)، نقش کاربران از یک مصرف‌کننده صرف به یک کنش‌گر فعال تغییر یافته است. در این بستر، مدل Engage-to-Earn به‌عنوان یک ابزار کلیدی در ایجاد همبستگی اجتماعی، اقتصادی و سیاسی بین اعضای یک پروژه شناخته می‌شود.

از منظر ساختار وب3، مدل عهد به کسب درآمد حلقه اتصال بین لایه اجتماعی کاربران و لایه اقتصادی پروتکل‌های بلاکچینی است. برخلاف وب2 که عمدتاً بر داده‌ کاوی و تبلیغات تمرکز داشت، وب3 به‌دنبال بازتعریف روابط قدرت و درآمد است، جایی که کاربران به‌جای آنکه منبع داده باشند، به صاحبان واقعی ارزش تبدیل می‌شوند. Engage-to-Earn دقیقاً در این نقطه ایفای نقش می‌کند؛ چراکه با ایجاد انگیزه مشارکت و ارائه پاداش برای فعالیت‌های اجتماعی، سبب تقویت پایداری اکوسیستم می‌شود.

نحوه عملکرد مدل عهد به کسب درآمد

مدل عهد به کسب درآمد یک ساختار چندلایه و مبتنی بر تعامل هوشمند است که از مجموعه‌ای از مأموریت‌های اجتماعی، قراردادهای هوشمند، و ابزارهای مدیریت پاداش تشکیل شده است. در این مدل، فعالیت کاربر نه‌تنها ثبت و پیگیری می‌شود، بلکه به‌صورت خودکار با توکن‌های بومی یا امتیازات پاداش داده می‌شود. این فرآیند از طریق اتصال بلاکچین، اوراکل‌ها و پروتکل‌های اجتماعی اجرا می‌شود.

تعاملات پاداش‌ دار و مأموریت‌های اجتماعی

یکی از پایه‌ های اصلی مدل عهد به کسب درآمد، تعاملاتی است که منجر به پاداش می‌شوند. برخلاف پلتفرم‌های سنتی که تعاملات کاربر صرفاً در خدمت الگوریتم‌ها باقی می‌ماند، در مدل Engage-to-Earn هر عمل کاربر – از مشارکت در بحث‌های اجتماعی گرفته تا اشتراک‌ گذاری محتوا – ارزش‌گذاری شده و پاداش می‌گیرد.

برای نمونه، مأموریت‌ های زیر در بسیاری از پلتفرم‌های engage-to-earn رایج هستند:

• عضویت در گروه‌های اجتماعی نظیر Discord یا Telegram
• رأی‌دادن در تصمیمات DAOها (سازمان‌های خودگردان غیرمتمرکز)
• تولید محتوای متنی، تصویری یا ویدیویی برای معرفی پروژه
• اشتراک‌گذاری و ریتوییت توییت‌های رسمی پروژه
• ارائه پیشنهادات بهبود در انجمن‌های حاکمیتی

هر یک از این اقدامات با استفاده از سیستم امتیازدهی یا توزیع توکن، مستقیماً به مشارکت اقتصادی و اجتماعی کاربر پاداش می‌دهد.

استفاده از قراردادهای هوشمند برای شفافیت تعامل

در مدل عهد به کسب درآمد، قراردادهای هوشمند نقش مهمی در تضمین عدالت و شفافیت ایفا می‌کنند. این قراردادها بر بستر بلاکچین تعریف شده‌اند و تمام تعاملات کاربران، به‌صورت غیرقابل تغییر ثبت و ارزیابی می‌شوند. به این ترتیب، نه تنها از تقلب جلوگیری می‌شود، بلکه امکان اجرای خودکار فرآیندهایی مانند:

• محاسبه امتیاز فعالیت‌ها
• تأیید انجام موفق مأموریت‌ها
• توزیع پاداش‌ها به کیف پول کاربر

به‌وجود می‌آید. یکی از ویژگی‌های اساسی این فرایند، عدم تمرکز (decentralization) است که به پروژه‌ها اجازه می‌دهد اعتماد سازی میان اعضا را بدون نیاز به نهاد مرکزی انجام دهند.

ابزارهای واسط برای اجرای کمپین‌ها

برای تسهیل اجرای کمپین‌های عهد به کسب درآمد، پروژه‌ها معمولاً از ابزارها و پلتفرم‌های واسط استفاده می‌کنند که امکان طراحی مأموریت‌ها و توزیع منظم پاداش‌ها را فراهم می‌کنند. از جمله مهم‌ترین این ابزارها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• Galxe (پیش‌تر Project Galaxy):
  پلتفرمی برای طراحی بَج NFT، ردیابی تعاملات کاربر، و ساخت کمپین‌های engage-to-earn شخصی‌سازی‌شده.
• Zealy (پیش‌تر Crew3):
  ابزاری برای راه‌اندازی مأموریت‌های اجتماعی و اعطای امتیاز بر اساس انجام وظایف روزانه یا هفتگی.
• Layer3:
  فضایی برای ارائه مأموریت‌های آموزشی یا تحقیقاتی همراه با پاداش مستقیم به کاربران فعال در اکوسیستم‌های دیفای و NFT.

استفاده از این ابزارها نه تنها روند اجرایی پروژه‌ها را ساده‌تر می‌کند، بلکه به کاربران یک تجربه شفاف، ساختاریافته و انگیزه‌بخش ارائه می‌دهد.

کاربردها و اکوسیستم‌های مدل عهد به کسب درآمد

مدل عهد به کسب درآمد در اکوسیستم‌های مختلف وب3، نقشی حیاتی در ارتقای تعاملات کاربر ایفا می‌کند. انعطاف‌پذیری این مدل موجب شده تا نه تنها در فضای اجتماعی و سرگرمی، بلکه در حاکمیت غیرمتمرکز، برنامه‌های وفاداری و حتی پروژه‌های NFT، جایگاهی محوری بیابد. در ادامه، مهم‌ترین حوزه‌هایی که مدل Engage-to-Earn در آن‌ها به‌کار گرفته شده‌اند، معرفی می‌شوند:

SocialFi: تعامل در شبکه‌های اجتماعی غیرمتمرکز

در حوزه SocialFi که ترکیبی از مفاهیم «شبکه اجتماعی» و «دیفای» است، مدل عهد به کسب درآمد بستری برای انگیزه‌بخشی به کاربران در جهت مشارکت معنادار فراهم کرده است. در پلتفرم‌هایی مانند Lens Protocol یا Farcaster، کاربران با فعالیت‌هایی نظیر انتشار محتوا، دنبال کردن افراد دیگر، کامنت‌گذاری یا رأی‌دهی در پست‌ها، امتیاز یا توکن‌های بومی دریافت می‌کنند.

در این اکوسیستم‌ها، تعامل یک دارایی واقعی محسوب می‌شود؛ به‌طوری که کاربران به‌ازای هر ارتباط اجتماعی هدفمند، سهمی از رشد اقتصادی شبکه را کسب می‌کنند. به‌بیان دیگر، Engage-to-Earn مدل مناسبی برای بازتعریف ارزش در رسانه‌های اجتماعی آینده است.

DAOها: مشارکت در حاکمیت و سیاست‌گذاری

در سازمان‌های خودگردان غیرمتمرکز (DAOها)، مدل عهد به کسب درآمد زمینه‌ساز دموکراسی مشارکتی در سطح زنجیره‌ای است. کاربران و اعضا به‌واسطه مشارکت در فرآیندهای حاکمیتی نظیر:

• رأی‌دادن در طرح‌ها و پیشنهادات
• ارائه پیشنهادهای بهبود (Proposal)
• فعالیت در گفت‌وگوهای حاکمیتی و استراتژیک

می‌توانند به‌صورت شفاف و ثبت‌شده پاداش دریافت کنند. این پاداش‌ها اغلب به‌صورت توکن‌های حاکمیتی (Governance Tokens) هستند که خود، قدرت رأی‌دهی یا مزایای خاصی را در اختیار کاربر قرار می‌دهند. در این زمینه، Engage-to-Earn به شکل مؤثری موجب تقویت مسئولیت‌ پذیری و افزایش مشارکت معنادار در تصمیم‌گیری‌ها می‌شود.

NFT و گیمیفیکیشن: تعامل خلاقانه با هنر و بازی

مدل عهد به کسب درآمد در فضای NFT و گیمیفیکیشن به‌عنوان راهکاری پویا برای ارتقای مشارکت کاربران و هنرمندان به‌کار می‌رود. پلتفرم‌هایی که بر پایه توکن‌های NFT فعالیت می‌کنند، معمولاً از مأموریت‌های Engage-to-Earn برای تشویق کاربران به اقدامات زیر بهره می‌برند:

• مینت کردن (ایجاد) NFTها
• لایک و بازنشر آثار هنری دیجیتال
• شرکت در بازی‌های NFTمحور با عناصر رقابتی یا روایی
• تعامل با سازندگان اثر و شرکت در انجمن‌های مرتبط

ترکیب این مدل با مفاهیم گیمیفیکیشن موجب افزایش وفاداری کاربران، رشد پایگاه طرفداران هنرمندان و توزیع عادلانه‌تر ارزش بین شرکت‌کنندگان می‌شود. نمونه‌هایی از این نوع پروژه‌ها شامل STEPN (در حوزه Move-to-Earn + NFT) و ZED RUN (در حوزه اسب‌دوانی NFT) هستند.

کمپین‌های وفاداری برندها و مارکتینگ تعاملی

یکی دیگر از کاربردهای کلیدی Engage-to-Earn در کمپین‌های وفاداری برندها و پروژه‌های تجاری وب3 مشاهده می‌شود. شرکت‌ها با راه‌اندازی کمپین‌های تعاملی، کاربران را از حالت صرفاً «مصرف‌کننده» به «هم‌پیمان وفادار» تبدیل می‌کنند.

در این مدل، مشتریانی که:

• در مورد برند محتوا تولید می‌کنند
• در کمپین‌های تبلیغاتی مشارکت می‌کنند
• بازخورد ارائه می‌دهند یا محصولات جدید را تست می‌کنند
• دوستان خود را از طریق لینک دعوت به پلتفرم جذب می‌کنند

می‌توانند توکن، NFT یا اعتبار وفاداری (Loyalty Points) دریافت کنند. چنین مدل‌هایی نه تنها موجب افزایش تعامل برند با جامعه کاربران می‌شود، بلکه بازگشت سرمایه بازاریابی (ROI) را نیز ارتقا می‌دهد. پلتفرم‌هایی مانند Galxe Loyalty Campaigns یا Layer3 Quest Campaigns، به‌طور مشخص برای این نوع وفادارسازی طراحی شده‌اند.

مزایا و معایب مدل عهد به کسب درآمد

مدل عهد به کسب درآمد به‌عنوان یکی از نوآورانه‌ترین رویکردها در اقتصاد تعامل‌محور وب3، فرصت‌ها و چالش‌هایی را به‌همراه دارد. موفقیت این مدل بستگی به طراحی هوشمندانه مکانیسم‌ها، شناخت دقیق رفتار کاربران، و توانایی پروژه در مدیریت تعادل میان پاداش‌دهی و کیفیت مشارکت دارد. در ادامه، مزایا و معایب این مدل به‌صورت تحلیلی بررسی می‌شود:

مزایای عهد به کسب درآمد

• افزایش مشارکت ارگانیک کاربران: از مهم‌ترین مزایای عهد به کسب درآمد، ایجاد انگیزه واقعی برای مشارکت فعال و مستمر کاربران است. برخلاف مدل‌ های تبلیغاتی سنتی که تعاملات غالباً مصنوعی و زودگذر هستند، Engage-to-Earn با ارائه پاداش ملموس برای رفتارهای معنادار، زمینه‌ساز تعامل ارگانیک و ارزش‌محور می‌شود.
• کاهش هزینه جذب و حفظ کاربران: هزینه‌های مربوط به تبلیغات و نگه‌داشت کاربران، یکی از چالش‌های بزرگ پروژه‌ها در وب3 است. مدل Engage-to-Earn با واگذاری نقش تبلیغ به خود کاربران، به‌شکلی غیرمستقیم هزینه‌های جذب (CAC) و حفظ (Retention) را کاهش می‌دهد.
• تقویت حس تعلق و مالکیت در کاربران: با ایجاد امکان مشارکت در تصمیم‌سازی، رأی‌گیری و دریافت پاداش در ازای تعامل، کاربران احساس می‌کنند بخشی واقعی از پروژه و جامعه آن هستند. این حس تعلق، منجر به وفاداری بلندمدت و رفتارهای حمایتی از پروژه خواهد شد.

معایب عهد به کسب درآمد

• امکان تقلب و شبیه‌سازی تعاملات: یکی از چالش‌های اصلی این مدل، فعالیت بات‌ها و کاربران جعلی (Sybil Attacks) است که با ساخت حساب‌های متعدد یا تعاملات غیرواقعی، سعی در دریافت پاداش دارند. نبود احراز هویت دقیق، این تهدید را تشدید می‌کند.
• ظهور رفتارهای شیلینگ و تعاملات نمایشی: در برخی موارد، کاربران صرفاً برای دریافت پاداش، به تبلیغ اغراق‌آمیز یا تعاملات بی‌محتوا می‌پردازند که می‌تواند به کاهش کیفیت و اعتبار برند منجر شود.
• پیچیدگی فنی در طراحی مکانیسم‌های پاداش‌دهی: توسعه یک سیستم Engage-to-Earn پایدار و منصفانه، نیازمند ترکیب پیچیده‌ای از قراردادهای هوشمند، امتیازدهی، ردیابی داده و اوراکل‌ ها است. این موضوع نه‌تنها هزینه توسعه را افزایش می‌دهد، بلکه مدیریت آن در مقیاس‌های بزرگ را دشوار می‌سازد.

مدل «عهد به کسب درآمد» با تمرکز بر تعامل، مشارکت و وفاداری کاربران، رویکردی نوین در دنیای Web3 به شمار می‌رود. برخلاف مدل‌های گذشته که بیشتر بر روی عملکرد یا فعالیت خاصی تمرکز داشتند، این مدل، همه‌جانبه و جامعه‌محور است.

برای توسعه‌دهندگان، استفاده از ابزارهای پاداش‌دهی شفاف و قراردادهای هوشمند توصیه می‌شود. برای سرمایه‌گذاران نیز، بررسی پروژه‌هایی که مدل engage-to-earn را به‌صورت متعادل و پایدار پیاده‌سازی کرده‌اند، می‌تواند زمینه‌ساز سرمایه‌گذاری هوشمندانه‌تری باشد.

در نهایت، با توجه به نیاز به ایجاد تعامل معنادار و پایدار در پروژه‌های Web3، «عهد به کسب درآمد» می‌تواند یکی از مهم‌ترین ابزارهای آینده در ساخت جوامع دیجیتال فعال، وفادار و پویای بلاکچینی باشد.